Inga Lára Lárusdóttir (1883–1949) kennari í Reykjavík og ritstjóri mánaðarblaðsins 19. júní.

„…ljúf kona og hörð í horn að taka, ef henni var veittur átroðningur, hjarta hennar var hlýtt og viljinn einbeittur.“

Ragnheiður E. Möller, Þjóðviljinn 1949

Hún átti virkan þátt í störfum Kvenréttindafélags Íslands og sat um tíma í stjórn félagsins.

Hún var bæjarfulltrúi  í bæjarstjórn Reykjavíkur 1918–1922.

Hún átti sæti á lista Kvennalistans sem bauð fram til alþingis árið 1922.

Meðal annarra félagsstarfa hennar má nefna:

• sat í stjórn Mæðrastyrksnefndar
• tók þátt í störfum Slysavarnadeildar kvenna í Reykjavík
• sat í stjórn Kvennaheimilisins  sem byggði Hallveigarstaði, félagsheimili Kvenréttindafélags Íslands
• var  ritari Landspítalanefndar þar til hún tók við sem formaður árið 1941 og sinnti hún því starfi fram á dauðadag 1949
• var fulltrúi Kvenréttindafélags Íslands  á Kvennastórþinginu í Stokkhólmi 1911
• sótti tvisvar alþjóðaþing kvenna (The International Counsel of Women), í Osló 1920 og í Washington í Bandaríkjunum 1925

Ítarefni:

• Hrafnhildur Ragnarsdóttir,  „Hver var hún? : Inga Lára Lárusdóttir og tímarit hennar 19. júní“, Sagnir 2004, bls. 26-34
• „Inga Lára Lárusdóttir: Kveðjuorð“, Þjóðviljinn, 17. nóvember 1949, bls. 3
• Kvennasögusafn
• Steinunn H. Bjarnason, „Inga Lárusdóttir, kennari“  Nýtt kvennablað 1950 bls. 2-4

Sólveig Jónsdóttir (frá Múla) (1884–1962) var fyrsta konan sem var kosin í bæjarstjórn Seyðisfjarðar.

Hún var einn af stofnendum kvenfélagsins Hvik á Seyðisfirði sem stofnað var 27. október 1900.

Hún var kosin í bæjarstjórn Seyðisfjarðar 1910 og sat þar til 1913.

Við það tilefni sagði í Austra:

„Þetta, er í fyrsta sinn, sem kona er kosin í bæjarstjórn eða sveitarstjórn hér eystra og er því  ástæða til að gleðjast yfir því,  fyrir alla þá, sem unna kvennfólkinu þeirra réttmætu réttinda, og vona, að þær sýni nú í verkinu vit sitt og framkvæmdarsemi.“

Austri 8. janúar 1910, bls. 3

Hennar helstu baráttumál í bæjarstjórn voru á sviði heilbrigðismála.

Seinna fluttist Sólveig ásamt fjölskyldu sinni til Bandaríkjanna og bjó síðustu árin sín Baltimore.

 Ítarefni:

• Guðmundur Marteinsson, „Sextugsafmæli vestur-íslenskrar merkiskonu: Sólveig Jónsdóttir frá Múla“, Morgunblaðið 3. maí 1944, bls. 2
• Sigrún Klara Hannesdóttir, „Sólveig Jónsdóttir (1884-1962) bæjarfulltrúi á Seyðisfirði (1910-1913)“, Glettingur 20.árg. 3. tbl 2010, bls. 13-21
• Kvennasögusafn

Katrín Thoroddsen (1896–1970) læknir og alþingismaður.

Foreldrar hennar voru Skúli Thoroddsen og Theódóra Thoroddsen.

Katrín útskrifaðist með stúdentspróf 1915 og læknapróf frá Háskóla Íslands árið 1921.

Hún fór í framhaldsnám til Noregs og dvaldi um tíma í Þýskalandi.

Katrín var fyrst íslenskra kvenna sem skipuð var héraðslæknir. Hún starfaði síðar sem læknir í Reykjavík og sérhæfði sig í barnalækningum.

Hún varð varaþingmaður 1945 og var síðan þingmaður fyrir Sósíalistaflokkinn árin 1946–1949. Þá var hún bæjarfulltrúi fyrir saman flokk 1950–1954.

Hún var virk í Kvenréttindafélagi Íslands og var meðal annars formaður Menningar- og minningarsjóðs kvenna sem ætlaður var til að styðja ungar konur til náms.

Árið 1931 hélt hún frægan fyrirlestur sem bar heitið: „Frjálsar ástir: erindi um takmarkanir barneigna“.

Ítarefni:

• Alþingi
• Kristín Ástgeirsdóttir, „Katrín Thoroddsen“, Andvari 2007, bls. 11-68

Kristín L. Sigurðardóttir (1898–1971) var kosin á þing 1949. Það var í fyrsta skipti sem tvær konur sátu á alþingi á sama tíma.

Kristín var við nám í Lýðskólanum á Hvítárbakka 1913–1915.

Kristín starfaði sem húsmóðir og við verslunar- og skrifstofustörf. Auk þess sinnti hún margvíslegum trúnaðarstörfum innan hinna ýmsu félagasamtaka. Hún sat til að mynda í stjórn Kvenréttindafélags Íslands 1952–1968 og var formaður framkvæmdanefndar Hallveigastaða 1950–1966.

Þegar Kristín og Rannveig Þorsteinsdóttir voru kosnar var skrifað í Nýja kvennablaðið:

„Fögnum við hinum tveim nýkjörnu kvenþingmönnum fyrir hönd kvennasamtakanna og kvenna um land allt, og treystum því, að þær fái einhverju áorkað í áhugamálum okkar. Vitum við, að til þess hafa þær fullan vilja.“

Nýtt Kvennablað 1. nóvember 1949, bls. 7

Ítarefni:

• Alþingi

Rannveig Þorsteinsdóttir (1904–1987) var kosin á þing 1949. Það var í fyrsta skipti sem tvær konur sátu á alþingi á sama tíma.

Rannveig var fyrst íslenskra kvenna sem fékk rétt til þess að flytja mál fyrir Hæstarétti.

Hún var mörg ár í stjórn Ungmennafélags Íslands og var virk í félagi íslenskra háskólakvenna.

Rannveig er  heiðursfélagi í  Lögmannafélagi Íslands og Kvenfélagasambandi Íslands.

Hún starfaði um tíma með Kvenréttindafélagi Íslands.

Í viðtali við 19. júní sem tekið var í tilefni þess að hún varð hæstaréttarlögmaður lét hún þessi orð falla:

„Konur eiga nú að mörgu leyti hægra um vik en áður. Og íslenzkar konur eru að mínum dómi búnar þeim hæfileikum, að, þær geta, ef þær óska, sótt fram í fremstu raðir við hlið karlmanna.“

Valborg Bentsdóttir „Kona í hæstarétti“, 19. júní, 19. júní 1959 bls. 30-31.

Ítarefni:

• Alþingi
• Sigrún Magnúsdóttir, „Rannveig Þorsteinsdóttir“, Andvari 2015, bls. 11–63
• Viðtal á RÚV sem Magnús Ragnar Einarsson tók við Sigrúnu Magnúsdóttur um Rannveigu:„Baráttukonan sem gleymdist“ sett á vef 17. apríl 2015 http://ruv.is/frett/barattukonan-sem-gleymdist
• Útvarpserindi sem Rannveig flutti um launajafnrétti kynjanna: Rannveig Þorsteinsdóttir, „Útvarpserindi: Flutt Íslendingum erlendis 28. ágúst 1949“ Nýtt kvennablað, 1. október 1949, bls. 5 og 8–9

Auður Auðuns (1911–1999) var fyrsta konan sem útskrifaðist á Íslandi sem lögfræðingur og fyrsta konan sem varð borgarstjóri Reykjarvíkur og ráðherra á Íslandi.

Auður lauk stúdentsprófi 1929 og lögfræðiprófi frá Háskóla Íslands 1935, fyrst íslenskra kvenna.

Hún starfaði sem lögfræðingur Mæðrastyrksnefndar árin 1940–1960. Hún var bæjar- og síðar borgarfulltrúi í Reykjavík árin 1946–1970. Hún var fyrsta konan til að verða borgarstjóri en hún gegndi því embætti 1959–1960 ásamt Geir Hallgrímssyni.

Auður var kosin á þing 1959.

Hún var skipuð dóms- og kirkjumálaráðherra 1970 og gegndi því embætti til 1971.

Hún var virk í Kvenréttindafélagi Íslands og gerð að heiðursfélaga þess árið 1985 þegar félagið varð 70 ára.

Ítarefni:

• Alþingi
• Björg Einarsdóttir, „Auður Auðuns“, Andvari 2004, bls. 11-76
• Wikipedia

Hulda Jakobsdóttir  (1911–1998) var fyrsta konan til að verða bæjarstjóri. Hún var bæjarstjóri í Kópavogi 1957–1962.

Hulda var við nám í Miðbæjarskólanum og Menntaskólanum í Reykjavík og lauk þaðan stúdentsprófi 1931. Hún lauk cand. phil. prófi frá Háskóla Íslands 1932 og lærði seinna frönsku við sama skóla.

Hún starfaði sem gjaldkeri og erlendur bréfritari hjá Efnagerð Reykjavíkur frá 1932 til 1940.

Hulda átti þátt í að stofna Leikfélag Kópavogs, hún var formaður sóknarnefndar Kópavogssóknar og einn helsti hvatamaður þess að Kópavogskirkja var byggð.

Hennar helstu baráttumál sem bæjarstjóri voru menntamál ásamt byggingu kirkju, félagsheimilis og sundlaugar.

Seinna starfaði Hulda sem umboðsmaður Brunabótafélags Íslands og sat aftur sem bæjarfulltrúi 1970-1974.

Hulda var gerð að heiðursborgara Kópavogs árið 1976 og hún var sæmd riddarakrossi 1994.

Ítarefni:

• „Bærinn, sem kona stjórnar: Kópavogur-stærsti bær á Íslandi“  Fálkinn 37. tbl. 9. október 1959, bls. 12-13
• „Gárungar kölluðu Kópavog Litlu-Kóreu“ Alþýðublaðið 2. júlí 1993, bls. 5
• Gylfi Gröndal, Við byggðum nýjan bæ: minningar Huldu Jakobsdóttur heiðursborgara Kópavogs skráðar eftir frásögn hennar og heimildum. (Reykjavík: Almenna bókafélagið 1988)
• „Hulda Jakobsdóttir er fyrsta konan sem kosin er bæjarstjóri hér á landi“, Nýi tíminn 27. júní 1957, bls 8
• Wikipedia

Sigurlaug Bjarnadóttir (f. 1926) var kosin á þing 1974.

Hún hefur auk þess starfað sem kennari, blaðamaður og borgarfulltrúi.

Sigurlaug hefur sinnt ýmsum trúnaðarstörfum í félagssamtökum, til að mynda sem  formaður Æðarræktarfélags Íslands og sem formaður Félags frönskukennara á Íslandi.

Meðal þeirra mála sem hún barðist fyrir á þingi var  frumvarp sem hún lagði fram árið 1965 (með Ragnhildi Helgadóttur) sem tryggði að konur, sem forfölluðust frá vinnu vegna barnsburðar, nytu atvinnuleysisbóta í 90 daga.

Á Kvennafrídaginn 24. október 1975 flutti hún: „Alþingismannahvatningu“ ásamt Svövu Jakobsdóttur.

Þar sagði Sigurlaug meðal annars:

„Þrjár konur af 60 kjörnum fulltrúum á Alþingi. Það er staðreynd, sem ekki er til að státa af og hlýtur að vera okkur áminning um, að við höfum ekki notað sem skyldi þann rétt, sem við hlutum fyrir meira en hálfri öld, og kostað hafði harða baráttu hugumstórra hugsjónakvenna – og karla fyrir málstað okkar.“

-Ávarpið má lesa á vef Kvennasögusafnsins hér.

 Ítarefni:

• Alþingi
• Blaðamannafélag Íslands
• Garðar Sverrisson, „Bjálfaþægðin ekki að mínu skapi: Sigurlaug Bjarnadóttir frá Vigur“, Helgarpósturinn, 17. júní 1987, bls. 16-17